14 Şubat 2005Şerif Erdikici
Nisan ayında Birleşmiş Milletler'in açıklayacağı küresel ısınmayla ilgili yeni rapora ozonla ilgili katkı sağlayan İstanbul Üniversitesi Meteoroloji Bölümü Öğretim Üyesi Selahattin İncecik, yeni raporun bir önceki raporla benzerlik taşıdığını ifade etti.
İncecik, "Hazırlanan raporlar kara senaryo değil. Raporda uluslararası sorumluluklara yer veriliyor." dedi. BM'nin hazırladığı 5'inci ve son raporda 2100 yılına kadar Dünya'nın ortalama sıcaklığının 1,4 ila 5,8 derece artmasının beklendiği ifade ediliyordu. Küresel ısınma, sanayi devriminden bugüne kadar 0,8 derece artış göstermişti.
İncecik'in yeni raporla ilgili verdiği bilgilere göre, atmosferdeki yüzde 35'lik karbondioksit (CO2) artışı hızlanmaya başladı. Bu durum 5,8 derecelere ulaşan sıcaklık değişikliğine sebep olacak. Sıcaklığın sebep olduğu kuraklık, Orta Asya'daki Türk göçüne benzer mülteci akınlarına yol açacak. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ecmel Erlat, göç edecek kişilere 'iklim mültecisi' adını veriyor. Doç. Dr. Erlat, 100 yıllık senaryoya göre, kuraklıktan en fazla etkilenecek kıtanın Afrika olacağını söylüyor. Ortalama 15,5 derece olan küresel sıcaklığın artması; buzulların erimesi ve deniz seviyesindeki yükselmeyi de beraberinde getirecek. Doç. Dr. Erlat'a göre bu değişikliklerin etkisi şimdiden görülmeye başlandı. Birçok tropikal bitki ve hayvan daha kuzey enlemlere doğru göç ediyor. Malarya gibi tropikal hastalıklar orta enlemlerde yaygınlık kazanıyor. Birçok tropikal balık Süveyş Kanalı'nı geçip Akdeniz'e yayılıyor. Ekosistem değişiyor.
Küresel ısınmanın ana sebebi petrol ve kömürden çıkan karbondioksit gazı. Çünkü bu gaz, en çok ısı tutma özelliği olan gaz olarak biliniyor. Atmosfere en çok karbondioksit salan ülke olan ABD'nin, küresel ısınmayı engelleyen Kyoto Sözleşmesi'ni imzalamaması, ısı artışının en büyük sebepleri arasında gösteriliyor. Küresel ısınma Kyoto Protokolü'ne uygun olarak karbondioksit kullanımını azaltıcı tedbirlerle önlenebiliyor. Protokol, 2012 yılına kadar sanayileşmiş ülkelerde sera etkisi yapan karbondioksit gibi gazların atmosfere salınım oranının yüzde 5,2 oranında düşürülmesini öngörüyor. Kyoto Sözleşmesi, Japonya'nın Kyoto kentinde 1997 yılında hazırlandı. Sözleşme 16 Şubat'ta yürürlüğe giriyor. 134 ülkenin imza koyduğu düzenlemeler, fosil yakıt tüketimini sınırlıyor.
Türkiye'nin güney bölgeleri ısınıyor
Bilim adamlarına göre küresel ısınma Türkiye'de en çok Doğu, Güneydoğu, Marmara ve Ege bölgelerinde etkisini gösterecek. Doç. Dr. Ecmel Erlat'ın verdiği bilgilere göre, Türkiye'de 1930'lu yılların başından günümüze kadar düzenli olarak sıcaklar kayda geçirildi. Bu rakamlar karşılaştırıldığında Türkiye'deki küresel ısınmanın dünyaya paralel olarak arttığı görülüyor. Sıcaklıklar, Türkiye'nin güney bölgelerinde artma eğilimi gösterdi. Bu artış eğilimi 90'lı yıllardan itibaren günlük en yüksek sıcaklıklarda da hissedilmeye başlandı.
Kar gitti, yağmur geliyor sıcaklık 10 derece artacak
Türkiye yeni bir yağışlı havanın etkisine girecek. Yağışlar, Marmara'nın batısı, Kıyı Ege ve Batı Akdeniz'de etkili ve sürekli olacak. Hava sıcaklıkları ise kuvvetli lodosla birlikte yurdun batısından başlayarak 8-10 derece artacak. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'nden alınan bilgiye göre, yağışlar yurdu batı bölgelerinden başlayarak etkisi altına alacak. Bugün Marmara'nın batısı, Ege, Akdeniz bölgeleri ile sabah saatlerinde Ankara, Çankırı ve Kastamonu çevrelerinde yağış görülecek. Yağışlar, Güney Ege ve Batı Akdeniz'de etkili olmak üzere yağmur ve sağanak, Ankara, Çankırı ve Kastamonu çevrelerinde hafif, karla karışık yağmur ve kar şeklinde olacak. Yağışlı hava yarın Marmara'nın batısı, Ege ve Batı Akdeniz'de devam edecek. Yağışlar Marmara'nın batısı, Kıyı Ege ve Batı Akdeniz kıyılarında etkili ve sürekli olacak.
Çarşamba günü ise Marmara, Ege, Batı Akdeniz, İç Anadolu'nun batısı ile Bolu ve Zonguldak çevreleri yağışlı geçecek. Yağışlar, Marmara'nın batısı, Kıyı Ege ve Batı Akdeniz'de etkili ve sürekli olacak. Diğer yerlerde ise parçalı ve az bulutlu bir hava görülecek. Lodos Marmara ve Kıyı Ege'de, yarın yurdun iç ve batı kesimlerinde kuvvetli ve kısa süreli fırtına şeklinde esecek. Güney Ege ve Batı Akdeniz'de yağışların oluşturacağı olumsuz şartlara karşı vatandaşların tedbirli olmaları gerekiyor.
